Geschiedenis spoorwegen in en om Roosendaal

Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van kopie, op digitale of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van auteur en/of webmaster.

'Heuvelen' in Roosendaal, 50 jaar geleden

Bijna vijftig jaar geleden kreeg ik van de toenmalige rangeerdienstleider Van Merode toestemming om een bezoek te brengen aan het seinhuis B in Roosendaal. Het doel voor mij was het maken van foto's in de directe omgeving met af en aan rijdende (delen van) goederentreinen.

Vóór die tijd maakte ik alleen foto's vanaf de perrons, zoals op 24 mei 1976 het wassen van de ramen van locomotief NS 1111.

Of op dezelfde ochtend van 24 mei 1976 een waarschijnlijk al voor vertrek gereed staande goederentrein met ervoor locomotief NS 1007.

Goed een maand later, op 26 juni 1976, stond locomotief NS 1155 een portaal verderop met stroomafnemers omhoog al echt gereed voor vertrek.

In de late namiddag was het elke dag feest met de aankomende trein D 286 van Amsterdam CS naar Paris Nord. Meer dan eens kwam daarmee in opzending een 1100, 1200 of 1300 naar Roosendaal, zoals op 17 mei 1976 NS 1309 achter NS 1305. De D-trein bestond in die jaren nog volledig uit klassieke SNCF-rijtuigen. Rechts bij de goederenloods staan een aantal 'geelbanders' voor Van Gend & Loos aan het laad- en losperron.

Elke dag, wanneer ik met de trein naar mijn werk in Breda reisde, werd er in de vroege ochtend druk 'geheuveld'. Pas in de loop van de ochtend werd het stiller en vertrokken er naar het noorden en oosten nieuw samengestelde goederentreinen.

Met een telelens en het zonnetje in de rug lukte het om het 'heuvelen' in Roosendaal een beetje in beeld te brengen. Goed is te zien dat drie wagens (van verschillende typen) elk apart aflopen naar het emplacement. Een minuut later zal een koelwagen van (Inter-) Frigo loskomen van het heuvelende treindeel en aflopen.

Voor de man op het seinhuis Post B is het dan hard 'aanpoten' om, voor elke wagen beneden is, alle wissels in de goede stand te hebben liggen. Gelukkig heeft hij een lijst met daarop alle uit te voeren handelingen bij de hand.

Op de kop van het perrons aan de oostzijde stonden overdag vaak wat treinstellen en stroomlijnpostrijtuigen aan de kant, bestemd voor de inzet later in de namiddag. Op 15 april 1976 waren dat onder andere treinstel NS 1713 en de Pec 1912 van de PTT. De foto is gemaakt vanuit het seinhuis B.

Bijna vijftig jaar geleden kreeg ik van de toenmalige rangeerdienstleider Van Merode toestemming om een bezoek te brengen aan het seinhuis B in Roosendaal. Het doel voor mij was het maken van foto's in de directe omgeving met af en aan rijdende (delen van) goederentreinen. Tegelijk had je vanuit het seinhuis B een goed blikveld op de sporen aan de oostzijde van het tweede perron.

De datum van 15 april 1976 staat bij de fotograaf dezes in zijn geheugen gegrift. Die dag mocht ik de plek bezoeken, waar het in de loop van de middag een drukte van belang werd met het samenstellen van goederentreinen in alle richtingen van Nederland en naar Belgie.

De foto laat duidelijk de nieuwe NX-post uit 1972 zien en daarnaast hetgeen er was overgebleven van het vroegere 'watergebouw' uit de stoomtijd. Dat gebouw was in de Tweede Wereldoorlog fllnk beschadigd geraakt, waardoor het nog maar drie waterreservoirs telde in plaats van de vier uit 1907. Na de 'ontstoming' van de NS in 1957 bleef alleen het 'gelijkvloers' gehandhaafd om dienst te doen als onderkomen voor de rangeerdienst. In later jaren stond dit 'lage' gebouw bekend als de 'bungalow'. De foto is gemaakt vanaf het bordes van seinhuis B.

Inmiddels is er van de NX-post uit 1972 niets meer overgebleven na de transformatie in 'Verkeersleiding Roosendaal'.

Een groot aantal goederenwagens wordt in Roosendaal naar de wagenwerkplaats geduwd. Onderstaande plaatjes zijn gemaakt in in de middag van 15 april 1976. Mochten er aanvullingen zijn, ik hoor die graag. Als 'buitenstaander' wist ik destijds lang niet alles van de hoed en de rand.

Links: Het seinhuis B in Roosendaal met op de achtergrond de vroegere douanegoederenloods. Rechts: Een (gedeelte van een) goederentrein wordt in Roosendaal de 'heuvel' opgetrokken.

'De heuvel op met een goederentrein', gezien met de telelens vanaf het bordes van het seinhuis B. De heuvelseinpaal (uiterst rechts) is 'gesloten', dat wil zeggen: 'het mannetje heeft zijn benen bij elkaar' en dan mogen er geen wagens van de heuvel 'aflopen'.

'De heuvel op met een goederentrein', gezien met de telelens vanaf het bordes van het seinhuis B. De heuvelseinpaal (rechts achter de wachtpost) is 'gesloten', dat wil zeggen: 'het mannetje heeft zijn benen bij elkaar' en dan mogen er geen wagens van de heuvel 'aflopen'.

Links: De handle-inrichting in het seinhuis B. Rechts: Een goederentrein wordt in Roosendaal 'uitgeheuveld'. De rangeerseinpaal in de verte staat met zijn beide 'benen' uit elkaar, dat wil zeggen: het 'heuvelen' is toegestaan.

Een van de laatste wagens komt de 'heuvel 'af en wordt via een reeks wissels naar het goede spoor geleid. Mocht de wagen echter onderweg stranden door onvoldoende snelheid, dan staat links een 'sik' gereed om deze alsnog naar het juiste spoor te brengen. Overigens leverde zo iets een flinke vertraging op in de afhandeling van het 'uitrangeren' van een goederentrein.

Achter de 'sik' links in de verte is het 'rangeersein' te zien. Staat het 'mannetje' wijdbeens, zoals op deze foto, dan mogen er wagens 'aflopen'.

Rechts van de 'sik' links in de verte is het 'rangeersein' te zien. Staat het 'mannetje' met de benen tegen elkaar, zoals op deze foto, dan mogen er geen wagens 'aflopen'.

Locomotief NS 2504 rijdt naar een kort tevoren nieuw samengestelde goederentrein op één van de buitenste sporen van het goederenemplacement.

Een blik vanuit het standpunt van de fotograaf, zoals op de vorige foto, laat links het immense stationsgebouw zien. Een nieuw samengestelde goederentrein met locomotief NS 2504 heeft zojuist veilig gekregen voor het vertrek in oostelijke richting. Locomotief NS 650 wacht op het vertrek naar de wagenwerkplaats die in 1979 werd gesloten, maar ondanks vele sluitingen en onweersdreigingen nog altijd bestaat, zij het in particuliere handen.

Locomotief NS 650 vertrekt naar de wagenwerkplaats, destijds ook de plaats voor het dagelijks onderhoud van de in Roosendaal thuis zijnde rangeerlocomotieven. Dagelijks gingen er ook goederenwagens naar en van de werkplaats.

Locomotief NS 650 komt terug van de wagenwerkplaats met een reeks goederenwagens na onderhoud of reparatie.

Locomotief NS 650 rijdt met een kort tevoren binnengekomen goederentrein naar de rangeerheuvel. En toen was mijn filmpje vol, zo zuinig als we waren in die tijd...!

Meer informatie over het station Roosendaal is te vinden in het boek 'Roosendaal, een spoorwegknooppunt als 's lands voorportaal in het zuiden, 1854-1996'.